Hemoroid kimi tanınan babasil anus və düz bağırsağın ətrafındakı damarların genişlənməsi və iltihabı nəticəsində yaranan sağlamlıq problemidir. Hemoroidin səbəbləri arasında bir çox səbəblər var. Yazımızın davamında babasilin səbəbləri, babasilin müalicəsi ilə bütün daha ətraflı tanış olacayıq. Lakin daha əvvəldən də qeyd edək ki, babasil müalicə olunmazsa, xroniki hala gələ və gündəlik həyata mənfi təsir edə bilən bir haldır.
Babasil tibbdə hemoroid olaraq bilinir, anus və düz bağırsağın ətrafındakı damarların genişlənməsi və şişməsi nəticəsində yaranan damar xəstəliyidir. Əsasən, təzyiq nəticəsində anal nahiyədə qan damarlarının iltihabı və ya genişlənməsi nəticəsində baş verir. Babasil xüsusilə xroniki qəbizlik, uzun müddət oturma və hamiləlik kimi şərtlərlə bağlı inkişaf edir.
Hemoroid yerləşdiyi yerə görə iki əsas növə bölünür:
Qeyd edək ki, hər iki növ fərqli simptomlar göstərir və müalicə yanaşmalarında fərqliliklərə malikdir.
Daxili hemoroid. Daxili hemoroidlər düz bağırsağın daxili hissəsində, yəni anusun bir qədər yuxarısında inkişaf edən genişlənmiş damarlardır. Daxili hemoroid adətən ağrısız olur, çünki düz bağırsağın daxili hissəsində ağrı hiss edən sinirlər azdır. Ancaq bu tip hemoroidlər defekasiya zamanı qanaxmaya səbəb ola bilər. Bu halda qan parlaq qırmızıdır və adətən nəcisdə və ya tualet kağızında görünür. Daxili hemoroid inkişaf etdikdə düz bağırsaqdan çıxa bilər ki, bu vəziyyət prolaps adlanır. Bu zaman insan anal nahiyədə yad kütlə hissi yaşayır. Daxili hemoroidlərin müalicəsində həyat tərzi və pəhriz dəyişiklikləri, lifli qidalanma və tibbi müalicə üsulları ön plandadır. Qabaqcıl hallarda cərrahi müdaxilə tələb olunu.
Xarici hemoroid. Xarici hemoroid anus ətrafındakı damarlar genişləndikdə baş verir. Onlar anus ətrafında yerləşdiyi üçün xarici hemoroidlər daha çox ağrı və narahatlığa səbəb olur. Xarici hemoroidlər defekasiya zamanı və ya uzun müddət oturarkən daha aydın hiss olunur. Adətən qaşınma, ağrı, şişlik və qanaxma kimi simptomlara səbəb olur. Xarici hemoroid qan laxtası meydana gəldiyi zaman şiddətli ağrıya səbəb ola bilər (tromblaşmış xarici hemoroid). Xarici hemoroidlərin müalicəsində ağrı kəsiciləri, yerli məlhəmlər və isti su vannaları ilə rahatlama təmin etmək mümkündür.
Babasil əmələ gəlməsində bir çox faktorlar rol oynayır. Həm bu vəziyyətin qarşısını almaq, həm də müalicə prosesində daha təsirli addımlar atmaq üçün babasilin səbəblərini anlamaq vacibdir. Sözügedən səbəblər aşağıdakılardır:
Xroniki qəbizlik və gərginlik. Xroniki qəbizlik babasilin səbəbləri arasında ən çox rastlanan amillərdən biridir. Qəbizlik zamanı nəcis sərt olduğu üçün insan tualetə getmək üçün gecənməlidir. Bu gərginlik anus və düz bağırsağın ətrafındakı damarlara həddindən artıq təzyiq göstərərək damarların genişlənməsinə və zamanla hemoroidlərin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Bundan əlavə, gərginlik zamanı meydana gələn qarın içi təzyiqin artması damar divarlarını zəiflədir və babasilin inkişafını sürətləndirir.
Hamiləlik və Hormonal Dəyişikliklər. Hamiləlik dövründə qadın orqanizmində çoxlu hormonal və fiziki dəyişikliklər baş verir. Bu proses zamanı böyüyən uşaqlıq çanaq nahiyəsindəki damarlara təzyiq edərək qan axını çətinləşdirir. Bu, hemoroid riskini artırır. Bundan əlavə, hamiləlik hormonları damarları genişləndirə bilər ki, bu da hemoroid meydana gəlməsinə təkan verir. Hamiləlik dövründə də qəbizlik problemləri tez-tez rast gəlindiyi üçün bu iki vəziyyət bir araya gəldikdə sözügedən problemin ehtimalı daha da artır.
Piylənmə və oturaq həyat tərzi. Piylənmə bədən çəkisi artdıqca damarlara, xüsusən də bədənin aşağı nahiyəsinə əlavə gərginlik yaradır. Bu, anus və düz bağırsağın ətrafındakı damarlarda təzyiqi artırır, papillanın meydana gəlməsini asanlaşdırır. Bundan əlavə, oturaq həyat tərzi də hemoroid riskini artırır. Uzun müddət oturmaq qan dövranını yavaşladır, anus ətrafında qanın yığılmasına səbəb olur. Bu yığılma hemoroidin əsas səbəblərindən biri olan damarlarda genişlənmə və şişlik yaradır. Piylənmə və hərəkətsizlik kimi faktorlar həm damar quruluşunun zəifləməsinə, həm də qan dövranının yavaşlamasına səbəb olaraq babasil riskini artırır.
Qidalanma və qeyri-kafi lif qəbulu. Bu, hemoroidin səbəbləri arasında yer alan bir digər nüansdır. Lif çatışmazlığı olan pəhriz həm həzm sisteminin sağlamlığına mənfi təsir edir, həm də qəbizlik riskini artırır. Lif bağırsaq hərəkətlərini tənzimləyir və nəcisin daha yumşaq olmasını təmin edir. Bu yolla tualetdən istifadə zamanı gərginlik və dehidrasiya riskini azalır. Bununla belə, aşağı lifli qidalanan insanlarda nəcis sərt və quru ola biləcəyi üçün defekasiya zamanı çətinlik artır. Bəzi hallarda bu gərginlik anus ətrafındakı damarlara həddindən artıq təzyiq göstərərək hemoroidə səbəb olur. Bundan əlavə, kifayət qədər su qəbul etməmək nəcisin sərtləşməsinə səbəb olur, qəbizlik və hemoroid riskini artırır.
Bu sağlamlıq probleminin qarşısının alınmasında və effektiv müalicə planlarının yaradılmasında babasilin səbəblərinin başa düşülməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Həyat tərzinin dəyişməsi, sağlam qidalanma və müntəzəm fiziki fəaliyyətlə bu risk faktorlarını azaltmaq mümkündür.
Babasilin simptomları onun növündən (daxili və ya xarici) və inkişaf səviyyəsindən asılı olaraq dəyişir. Ağrı, qanaxma, şişlik və qaşınma ən çox rast gəlinən simptomlar arasındadır. Qeyd edək ki, hemoroidin simptomları insanın həm fiziki, həm də psixoloji sağlamlığına təsir edə bilər. Babasilinin ən çox rast gəlinən simptomları bunlardır:
Ağrı və Narahatlıq. Ağrı və narahatlıq babasilin simptomları içərisində ən bariz əlamətlərdən biridir. Xüsusilə xarici hemoroidlər anus ətrafında daha çox ağrıya səbəb olur. Ağrı defekasiya zamanı gərginliklə arta bilər və bu, xəstələr üçün böyük narahatlıq yaradır. Bundan əlavə, tromblaşmış xarici hemoroid kimi tanınan hallarda qan damarlarının içərisində meydana gələn laxtalanma nəticəsində şiddətli ağrı meydana gəlir. Tromblaşmış xarici hemoroidlərin sərtləşməsi və şişməsi ağrının daha güclü hiss edilməsinə səbəb olur. Bu ağrı insanın oturmaqda, yeriməkdə və ya gündəlik işləri görməkdə çətinlik çəkməsinə səbəb ola bilər.
Qanaxma. Babasilin digər ümumi simptomu qanaxmadır. Daxili hemoroid adətən ağrısız qanaxmaya səbəb olur. Belə ki, bu halda defekasiya zamanı nəcisdə və ya tualet kağızında parlaq qırmızı qan olur. Bu qanaxma adətən daxili hemoroidlərin düz bağırsağın damarlarını sıxması nəticəsində baş verir. Xarici hemoroidlərdə isə qanaxma defekasiya zamanı və ya gərginlik zamanı baş verə bilər. Qanamanın şiddəti hemoroidin ölçüsündən və gedişindən asılı olaraq dəyişir.
Şişkinlik. Şişkinlik həm daxili, həm də xarici hemoroidlərdə olur. Xarici hemoroidlər anus ətrafında palpasiya olunan şişlik kimi görünür. Daxili hemoroidlərdə düz bağırsaqda damarların genişlənməsi nəticəsində bu nahiyədə şişkinlik hissi yarana bilər. Şişkinlik bəzi xəstələrdə düz bağırsaqdan çıxan hemoroid toxuması kimi özünü göstərir və bu zaman prolaps adlanan vəziyyət yaranır. Prolaps xəstələr tərəfindən narahatlığa səbəb olur və qanaxma riskini artırır.
Qaşınma və qıcıqlanma. Qaşınma və qıcıqlanma hemoroidin simptomları içərisində ən narahatedici olan əlamətlərdəndir. Dərinin qıcıqlanması hemoroidlərin yerləşdiyi bölgədə baş verir və qaşınma yaradır. Xüsusilə xarici hemoroidlərdə qaşınma daha çox olur, çünki nəcis sızması və ya nəm dəri sahəsi qıcıqlanmaya səbəb olur. Qaşınma və qıcıqlanma xəstələrin gündəlik həyatına mənfi təsir göstərə və nahiyəni qaşımaq isə qıcıqlanmanı pisləşdirərək infeksiya riskini artıra bilər.
Babasilin simptomları insandan insana dəyişir və bəzən yüngül səviyyədə başlayır, zamanla şiddətlənir. Bu simptomlarla qarşılaşdıqda dərhal edilən erkən müdaxilə ağrı və narahatlığı azaltmağa, həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa kömək edəcəkdir. Müalicə prosesi və simptomların idarə olunması üçün proktoloqla, yəni bağırsaq həkimi ilə məsləhətləşmək xəstəliyin irəliləməsinin qarşısını almaq üçün vacibdir.
Babasilin müalicə üsulları xəstəliyin, simptomların şiddətindən və hemoroid növündən asılı olaraq dəyişir. Babasil yüngül simptomlarla başlayanda tibbi müalicələr və həyat tərzi dəyişiklikləri ilə idarə oluna bilsə də, irəliləmiş hallarda bəzən cərrahi müdaxilə tələb olunur.
Yüngül və orta dərəcəli babasil hallarında ümumiyyətlə dərmanla müalicəyə üstünlük verilir. Tibbi müalicə simptomları aradan qaldırmaq, ağrıları azaltmaq və şişkinliyi idarə etmək üçün müxtəlif dərmanlardan ibarətdir. Bu müalicələr xəstənin gündəlik həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa və hemoroidin inkişafının qarşısını almağa kömək edir.
Qabaqcıl babasil hallarında və tibbi müalicələr qeyri-adekvat olduqda cərrahi müdaxilə tələb olunur. Cərrahi üsullar hemoroidləri qalıcı olaraq aradan qaldırmağı hədəfləyir və xüsusilə şiddətli ağrı, qanaxma və ya prolaps vəziyyətlərində üstünlük verilir. Qeyd edək ki, cərrahi müalicələr xəstənin vəziyyətinə görə müxtəlif üsullarla tətbiq olunur.
Müalicə variantları arasında seçim edərkən unutmayın ki, babasil müalicəsində hansı üsuldan istifadə ediləcəyi xəstənin vəziyyətinə uyğun olaraq müəyyən edilir. Erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə babasilin törətdiyi xəstəliklərin qarşısını almaq mümkündür.
Babasilin müalicə üsulları xəstəliyin, simptomların şiddətindən və hemoroid növündən asılı olaraq dəyişir. Babasil yüngül simptomlarla başlayanda tibbi müalicələr və həyat tərzi dəyişiklikləri ilə idarə oluna bilsə də, irəliləmiş hallarda bəzən cərrahi müdaxilə tələb olunur.
Yüngül və orta dərəcəli babasil hallarında ümumiyyətlə dərmanla müalicəyə üstünlük verilir. Tibbi müalicə simptomları aradan qaldırmaq, ağrıları azaltmaq və şişkinliyi idarə etmək üçün müxtəlif dərmanlardan ibarətdir. Bu müalicələr xəstənin gündəlik həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa və hemoroidin inkişafının qarşısını almağa kömək edir.
Qabaqcıl babasil hallarında və tibbi müalicələr qeyri-adekvat olduqda cərrahi müdaxilə tələb olunur. Cərrahi üsullar hemoroidləri qalıcı olaraq aradan qaldırmağı hədəfləyir və xüsusilə şiddətli ağrı, qanaxma və ya prolaps vəziyyətlərində üstünlük verilir. Qeyd edək ki, cərrahi müalicələr xəstənin vəziyyətinə görə müxtəlif üsullarla tətbiq olunur.
Müalicə variantları arasında seçim edərkən unutmayın ki, babasil müalicəsində hansı üsuldan istifadə ediləcəyi xəstənin vəziyyətinə uyğun olaraq müəyyən edilir. Erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə babasilin törətdiyi xəstəliklərin qarşısını almaq mümkündür.
Müayinə üçün həkimə ehtiyacınız var?
