Xəstəliyin fiziki simptomları adətən sümük strukturunda və əzələ sistemində əhəmiyyətli dəyişikliklərlə nəticələnir. Raxit müalicə edilmədikdə, bu əlamətlər daha da ağırlaşa və uşağın həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər. Raxit xəstəliyinin fiziki simptomları bunlardır:
Sümüklərdə Ağrı və Həssaslıq. Raxit xəstəliyinin ən çox görülən əlamətlərindən biri sümüklərdə ağrı və həssaslıqdır. Bu vəziyyət xüsusilə ayaq sümükləri və onurğa bölgəsində cəmlənir. Uşaqlar gəzərkən və ya hərəkət edərkən ağrı hiss edir, bu da onların fiziki fəaliyyətlərini məhdudlaşdırır. Sümüklərdə ağrı adətən kalsium və fosfor çatışmazlığı nəticəsində sümüklərin yumşalması nəticəsində yaranır. Bundan əlavə, bu ağrı toxunduqda daha çox nəzərə çarpır və narahatlıq hissi yaradır.
Sümük Deformasiyaları. Raxit xəstəliyinin irəli mərhələlərində tez-tez sümük deformasiyaları müşahidə edilir. Xüsusilə ayaqlarda "O" və ya "X" formalı əyriliklər yaranır. Onurğanın əyrilikləri, qabırğa qəfəsindəki deformasiyalar və kəllə sümüyünün qeyri-müntəzəm formalaşdırılması da raxit xəstəliyinin tipik əlamətləridir. Böyümə plitələri kifayət qədər minerallaşdırılmadığı üçün sümüklərin düzgün inkişafının qarşısı alınır. Bu, uşaqların duruş və hərəkətlərində əhəmiyyətli fərqlərə səbəb olur. Sümük deformasiyaları uşağın görünüşünə təsir edir və sonrakı illərdə ortopedik problemlərə də yol açır.
Əzələ zəifliyi. Raxit təkcə sümük sağlamlığına deyil, əzələlərə də mənfi təsir göstərir. Əzələ gücünün azalması uşaqların yeriməkdə, oturmaqda və digər motor bacarıqlarını yerinə yetirməkdə çətinlik çəkməsinə səbəb olur. Əzələ zəifliyi tez-tez D vitamini çatışmazlığı və bədənin kalsiumdan istifadəsinin pozulması ilə əlaqələndirilir. Uşaqlar tez-tez yorğun hiss edirlər və oyun oynayarkən və ya gündəlik fəaliyyətlər edərkən daha tez yorulurlar.
Raxit xəstəliyinin fiziki əlamətləri həm uşağın gündəlik həyatına, həm də uzunmüddətli fiziki inkişafına təsir göstərir. Erkən diaqnoz və müalicə ilə bu simptomlar aradan qaldırıla və uşaq sağlam böyüyə bilər. Valideynlərin uşağında belə simptomlar aşkar etdikdə həkimə müraciət etmələri vacibdir.
Raxit uşaqların böyümə və inkişaf proseslərinə mənfi təsir göstərərək müxtəlif simptomlar yaradır. Bu simptomlar adətən uşağın fiziki inkişafında görünən dəyişikliklər və gecikmələr kimi görünür. Xəstəliyin böyümə və inkişaf ilə əlaqəli əlamətləri aşağıdakılardır:
Böyümənin ləngiməsi. Raxit xəstəliyinin ən bariz nəticələrindən biri böyümənin geriləməsidir. Xəstəlik uşaqların sümüklərinin düzgün inkişaf etməsinə mane olur, boy artımında fasilə və ya gecikməyə səbəb olur. Bu vəziyyət xüsusilə ayaq sümüklərində mineral çatışmazlığından yaranan yumşalma və əyrilik ilə özünü göstərir. Bundan əlavə, böyümə plitələrinin düzgün minerallaşmaması sümüklərin böyümə sürətini yavaşlatır. Bu dövrdə uşaqlar yaşıdlarından daha qısa qalır və böyümə əyrisindən sapmalar baş verir. Böyümə geriliyi adətən erkən yaşlarda müşahidə olunur və müalicə olunmazsa, yetkinlik dövründə uşağın qısa olmasına səbəb olur. D vitamini, kalsium və fosfor kimi mühüm qida maddələrinin çatışmazlığı böyümə prosesində bu pozulmaların əsas səbəblərindəndir.
Dişlərin İnkişafında Gecikmə. Raxit təkcə sümük sağlamlığına deyil, dişlərin inkişafına da təsir edir. Dişlərin çıxmasında gecikmələr xəstəliyin ümumi əlamətlərindəndir. Normalda müəyyən yaşda görünməsi gözlənilən süd dişləri və daimi dişlərin raxit səbəbiylə gecikmə ilə çıxması müşahidə edilir. Bundan əlavə, diş minasının zəifliyi və pisləşməsi də tez-tez rast gəlinir. Bu, uşaqları diş çürüməsinə daha həssas edir. Dişlərin inkişafındakı bu pozulmalar adətən orqanizmdə D vitamini və kalsium çatışmazlığından qaynaqlanır. Müalicə prosesində bu çatışmazlıqlar aradan qaldırılaraq diş sağlamlığı yenidən dəstəklənə bilər.
Baş və Sinə bölgəsində dəyişikliklər. Raxit baş və sinə bölgəsində əhəmiyyətli struktur dəyişikliklərinə səbəb olur. Körpələrdə kəllə sümüklərinin yumşalması və deformasiyaları tez-tez müşahidə olunur. Bu vəziyyət "kraniotabes" adlanan bir vəziyyətlə əlaqələndirilir və adətən kəllə sümüklərinin çevik olması ilə xarakterizə olunur. Sinə nahiyəsində "raxitik rosacea" adlanan qabırğa qığırdaqlarının qalınlaşması nəticəsində nizamsızlıqlar yaranır. Bundan əlavə, qabırğa qəfəsindəki xaricə çıxıntılar və ya çökəkliklər raxit xəstəliyinin əlamətlərindəndir. Bu cür dəyişikliklər nəfəs almaqda çətinlik kimi əlavə problemlərə yol açır və uşağın ümumi sağlamlığına təsir göstərir.
Bu vəziyyət fiziki deformasiyalarla məhdudlaşmır, həm də uşağın gündəlik həyatına və inkişafına təsir göstərə biləcək əlavə simptomlarla özünü göstərir. Bu simptomlar tez-tez ümumi sağlamlıq problemləri ilə əlaqələndirilir və uşağın həyat keyfiyyətini ciddi şəkildə azaldır. Raxit xəstəliyinin yaratdığı bu əlavə simptomlar aşağıdakılardır:
Yorğunluq və zəiflik. Raxit uşaqlarda tez-tez rast gəlinən yorğunluq və zəiflik əlamətlərinə səbəb olur. Bunun əsas səbəbi sümüklər və əzələlər zəiflədiyi üçün bədənin kifayət qədər enerji istehsal edə bilməməsidir. D vitamini çatışmazlığı enerji mübadiləsinə təsir göstərərək uşaqların daha tez yorulmasına yol açır. Zəiflik uşaqların oyun və ya dərs kimi fiziki və ya zehni fəaliyyətlərdə çətinlik çəkməsinə səbəb olur. Uşaq daim dincəlmək istəyir və yaşıdları ilə müqayisədə daha az aktiv həyat sürməyə meylli olur.
İmmunitet sisteminin zəifliyi. Raxit təkcə sümük sağlamlığına deyil, həm də immunitet sisteminə mənfi təsir göstərir. D vitamini immunitet sisteminin hüceyrələrinin düzgün işləməsində mühüm rol oynayır. Çatışmazlıq halında uşaqlar tez-tez infeksiyalarla qarşılaşırlar. Məsələn, yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyaları, pnevmoniya və bronxit daha tez-tez baş verir. Bundan əlavə, bərpa prosesləri həmişəkindən daha uzun çəkir. Bu, uşağın həm fiziki, həm də emosional sağlamlığına təsir edən ümumi kövrəklik yaradır.
Motor inkişafının gecikməsi. Raxit xəstəliyinin yaratdığı əzələ və sümük zəifliyi uşağın motor bacarıqlarının inkişafına da təsir edir. Xüsusilə yerimək, qaçmaq, pilləkənlərə qalxmaq kimi fiziki fəaliyyətlərdə gecikmələr müşahidə olunur. Əzələlərin qeyri-kafi dəstəklənməsi uşağın tarazlıq qabiliyyətini pozur və tez-tez yıxılmağa səbəb olur. Bundan əlavə, incə motor bacarıqları (məsələn, yazmaq, obyektləri tutmaq) gecikir. Bu cür əlamətlər uşağın gündəlik həyatında müstəqillik qazanmasını çətinləşdirir və psixoloji təsir göstərir.
Raxit xüsusilə uşaqların böyümə və inkişaf dövründə baş verən bir sağlamlıq problemi olduğu üçün valideynlərin beynində bir çox sual yaradır. Müalicə prosesi, simptomların idarə edilməsi və qarşısının alınması üsulları kimi mövzular tez-tez maraq doğurur. Aşağıda raxit haqqında tez-tez verilən suallara cavab tapa bilərsiniz.
Xeyr, raxit adətən erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə tam sağalır. Ancaq müalicə edilmədikdə sümük deformasiyaları qalıcı olur və bu, insanın həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir. Erkən tədbirlər həm böyümə, həm də sümük sağlamlığını qorumaq üçün vacibdir.
Raxit genetik xəstəlik deyil, lakin genetik meyl bəzi hallarda təsirli olur. Xüsusilə nadir hallarda fosfat mübadiləsinin pozulması səbəbindən genetik raxit var. Bu, daha çox ətraf mühit faktorları və düzgün qidalanmama nəticəsində yaranan bir xəstəlikdir, buna görə də müntəzəm D vitamini əlavələri ilə qarşısını almaq olar.
Raxit diaqnozu adətən fiziki müayinə, qan testləri və rentgen şüaları kimi görüntüləmə testləri ilə qoyulur. Qan testlərində D vitamini, kalsium və fosfor səviyyələrinin ölçülməsi vacibdir. X-şüaları sümüklərdə struktur anormallıqları müəyyən etmək üçün də istifadə olunur. Diaqnozda uşağın böyümə və inkişaf tarixi də nəzərə alınır.
Bəli, raxit əsasən böyüyən uşaqlara təsir edir. Yetkinlərdə oxşar simptomlar osteomalasiya adlanan bir vəziyyətdən qaynaqlanır.
Bu xəstəliyin adətən kifayət qədər vitamin D qəbulu və balanslaşdırılmış qidalanma ilə qarşısı alınır. Günəş işığına müntəzəm məruz qalmaq körpələr və kiçik uşaqlar üçün xüsusilə vacibdir. Bundan əlavə, risk qrupunda olan uşaqlara həkim məsləhəti ilə D vitamini əlavələri verilir. Ana südü ilə qidalanan körpələrə əlavə D vitamini əlavəsi tələb olunur, çünki ana südündəki D vitamininin miqdarı çox vaxt qeyri-kafi olur.
Vitamin D uşaqların sağlam böyüməsində və inkişafında mühüm rol oynayır. Xüsusilə sümük və diş sağlamlığı üçün vacib olan bu vitamin immun sistemini gücləndirir və bir çox xəstəliklərdən qoruyur. Ancaq uşaqlarda D vitamini çatışmazlığı həm fiziki, həm də zehni inkişafda müxtəlif problemlər yaradır. D vitamininin defisitinin əsas səbəbi kifayət qədər günəş işığından yararlana bilməmək və ya qidalanma vərdişləri bu çatışmazlığın əsas səbəblərindəndir.
Uşaqlıq fiziki, əqli və emosional inkişafın sürətlə inkişaf etdiyi bir dövrdür. Bu proses zamanı ortaya çıxan nevroloji problemlər uşağın həyat keyfiyyətinə ciddi təsir göstərir. Sinir sistemi ilə əlaqəli xəstəliklər və pozğunluqlar beyin, onurğa beyni və sinirlərə müxtəlif təsir göstərir. Nevroloji problemlər doğuşdan yaranır və ya daha sonra ətraf mühit faktorları və ya genetik meyllər səbəbindən inkişaf edir.
Adenoid toxuması uşaqların immun sisteminin mühüm bir hissəsi olaraq tənəffüs yollarından daxil olan mikroblardan qorunma təmin edir. Ancaq bu toxumanın həddindən artıq böyüməsi müxtəlif sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Burun tutulması, xoruldama, yuxu apnesi və təkrarlanan qulaq infeksiyaları kimi əlamətlərlə özünü göstərən adenoid böyüməsi uşağın həm fiziki, həm də zehni inkişafına mənfi təsir göstərə bilər. Bu yazıda uşaqlarda adenoid böyüməsindən, onun müalicə üsullarından ətraflı danışacayıq.
Epilepsiya beyin hüceyrələrinin anormal elektrik fəaliyyəti nəticəsində yaranan nevroloji xəstəlikdir. Uşaqlarda epilepsiya ümumi sağlamlıq problemlərindən biridir və müxtəlif növlərdə özünü göstərir. Xəstəliyin simptomları yüngül huşun itirilməsindən şiddətli qıcolmalara qədər dəyişir. Uşaqlarda epilepsiyanın səbəbləri genetik meyl, doğuş zamanı fəsadlar və ya beyin infeksiyaları kimi amillərdir.
Müayinə üçün həkimə ehtiyacınız var?
