Testislərdə ağrı kişi cinsiyyət orqanlarından biri olan xayalarda hiss edilən narahatlıq və ağrı olaraq təyin olunur. Bu ağrı adətən yüngül və keçici olur, lakin eyni zamanda şiddətli və daimi ola bilər. Xaya ağrısının səbəbləri olduqca müxtəlifdir və ən çox rast gəlinən səbəblərə infeksiyalar, zədələr, xayaların burulması, varikosel və yırtıq daxildir. Bu hallar vaxtında müalicə edilmədikdə ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Buna görə də xaya ağrısının səbəbini müəyyən etmək üçün androloq tərəfindən qiymətləndirilmək vacibdir.
Xayalarda hiss edilən ağrı təzyiq və ya narahatlıq kimi müəyyən edilir. Bu ağrı reproduktiv sistem və ya qasıq nahiyəsi ilə bağlı müxtəlif səbəblərdən yarana bilər. Testis ağrısının intensivliyi, müddəti və səbəbləri fərqli olur. Bu ağrı kəskin və xroniki olmaqla iki müxtəlif formada olur və cinsi oyanıqlıq olub əlaqədə olmadıqda, bir də durğunluqda özünü göstərə bilir.
Kəskin xaya ağrısı birdən başlayan və qısa müddətdə şiddətlənən ağrı növüdür. Adətən travma, infeksiyalar və ya xayaların burulması kimi təcili müdaxilə tələb edən hallarda müşahidə olunur. Məsələn, xaya burulması, xayanın öz ətrafında fırlanması nəticəsində qan axınının kəsildiyi, ani, şiddətli ağrıya səbəb olan fövqəladə vəziyyətdir. Belə hallarda təcili müalicə vacibdir, əks halda daimi zədələr yarana bilər. Kəskin testis ağrısı adətən şişlik, qızartı, ürəkbulanma və hətta qızdırma kimi digər simptomlarla müşayiət oluna bilər. Buna görə də kəskin testis ağrısı tez bir zamanda qiymətləndirilməsi və müalicə edilməsi lazım olan bir sağlamlıq problemidir.
Xroniki xaya ağrısı altı aydan çox davam edən və ya təkrarlanan ağrı növüdür. Bu ağrı varikosel, infeksiyalar və ya travmalar kimi səbəblərdən yarana bilər. Xroniki ağrı yüngül və ya orta dərəcədə ola bilər, lakin bəzi hallarda gündəlik həyat fəaliyyətini çətinləşdirən narahatlıq yaradır.
Kəskin və xroniki xaya ağrılarını dəqiq anlamaq və onun səbəbini müəyyən etmək müalicəyə ən uyğun yanaşmanı təyin etmək üçün vacibdir.
Xaya ağrısının bir çox səbəbi var və hər bir səbəb fərqli simptomlarla özünü göstərir. Bu səbəblərdən bəziləri infeksiyadan qaynaqlansa da, bəziləri qan dövranı və ya struktur problemlərindən qaynaqlanır. Xayadakı ağrının əsas səbəbləri bunlardır:
İnfeksiyalar. İnfeksiyalar xaya ağrısının ən ümumi səbəblərindən biridir və çox vaxt bakterial və ya viral mənşəli ola bilər. Bu infeksiyalar xayalarda şişlik, qızartı və həssaslığa səbəb olur. Əsas iki infeksiya səbəbilə ağrı yaranır. Bu infeksiyalar epidimit və orxitdir.
Epididimit epididimis adlanan sperma daşıyan kanalın iltihabıdır. Bu iltihaba adətən cinsi yolla keçən infeksiyalar və ya sidik yollarının infeksiyaları səbəb olur. Epididimit xayalarda şişlik, qızartı və ağrıya səbəb olur. Xəstələr həmçinin sidik ifraz edərkən qızdırma və ağrı kimi simptomlarla qarşılaşa bilərlər.
Orxit xayaların iltihabıdır və tez-tez parotit kimi viral infeksiyalarla əlaqələndirilir. Orxit xayalarda şiddətli ağrı, şişkinlik, həssaslıq və qızdırma kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Xüsusilə uşaqlıqda parotiti olan kişilərdə müşahidə olunan bir vəziyyətdir.
Xaya həssas quruluşuna görə zərbələrə və travmalara çox həssasdırlar. İdman yaralanmaları, qəzalar və ya birbaşa zərbə kimi vəziyyətlər xayalarda ani və şiddətli ağrılara səbəb ola bilər. Bu cür xəsarətlər xayanın toxumasına zərər vura və ya qanaxmaya səbəb ola bilər və dərhal diqqət tələb edir.
Xayanın burulması. Xayanın burulması xayanın öz ətrafında dönərək qan axınını kəsdiyi bir vəziyyətdir. Bu, şiddətli və ani ağrıya səbəb olur və dərhal cərrahi müdaxilə tələb edir. Xaya burulmasına gənc kişilərdə daha çox rast gəlinir və tez müalicə olunmazsa, bəzi hallarda xayaların itirilməsinə səbəb olur.
Varikosel. Varikosel xayalarda damarların genişlənməsi vəziyyətidir. Bu genişlənmə xayalarda qan axını təsir edərək ağrıya səbəb olur. Adətən sol xayada olur və bəzən sonsuzluqla əlaqələndirilir. Varikosel ağrıları uzun müddət ayaq üstə qaldıqdan və ya fiziki fəaliyyətdən sonra daha qabarıq olur.
Yırtıq və digər xəstəliklər. Qarın boşluğunda olan orqanlar xayaların yaxınlığında qasıq nahiyəsindən çıxdıqda qasıq yırtığı meydana gəlir. Bu, xayalarda təzyiq və ağrıya səbəb olur. Bundan əlavə böyrək daşları kimi digər sağlamlıq problemləri də xayalarda ağrı kimi hiss edilə bilən bir haldır.
İstənilən bir simptomla qarşılaşdıqda mütləq vaxt itirmədən androloqa müraciət etmək lazımdır. Hər bir xəstəlikdə olduğu kimi, xayada ağrı kimi hallarda da erkən diaqnoz və erkən edilən müdaxilə olduqca önəmlidir.
Xaya ağrısı təkcə xayalarda hiss olunan ağrılarla məhdudlaşmır, müxtəlif əlavə əlamətlərlə də özünü göstərən bir xəstəlikdir. Ağrı kəskin və ya xroniki ola bilər və adətən əsas səbəbdən asılı olaraq müxtəlif simptomlarla baş verir. Bu simptomlar diaqnostik proses zamanı xəstəliyin mənbəyini müəyyən etməyə kömək edir. Xaya ağrısının dəqiq qiymətləndirilməsi daha ciddi vəziyyətlərin qarşısını almaq üçün vacibdir. Ağrı ilə müşayiət olunan ümumi simptomlara aşağıdakılar daxildir:
Şişkinlik və qızartı: Xayalarda şişlik və qızartı xüsusilə infeksiya hallarında baş verən ümumi simptomlardır. Epididimit kimi infeksiya hallarında epididimis iltihablanır və xayalarda şişlik meydana gəlir. Şişkinlik və qızartı xayada qan axınının kəsilməsi ilə şişkinliyin sürətlə artdığı xayaların burulması kimi hallarda da rastlanan bir haldır.
Ürəkbulanma və Qusma: Bəzi hallarda, xüsusən də xayaların burulması kimi fövqəladə hallarda ürəkbulanma və qusma ilə birlikdə xaya ağrısı da meydana gəlir. Belə əlavə simptomlar ağrının şiddətini və bədənin bu vəziyyətə reaksiyasını göstərir.
Qızdırma və titrəmə: İnfeksiyanın səbəb olduğu xaya ağrılarında qızdırma və titrəmə tez-tez baş verir. Orxit və ya epididimit kimi iltihablı şəraitdə orqanizmdə infeksiyaya cavab olaraq hərarət yüksəlir. Bu simptomlar həmçinin infeksiyanın bədənin digər hissələrinə yayılma riskini də göstərə bilər, bu halda təcili müdaxilə tələb olunur.
İdrar zamanı yanma və ağrı: Xayalarda ağrı ilə yanaşı sidik ifrazı zamanı yanma və ya ağrı xüsusilə cinsi yolla yoluxan infeksiyalar və ya sidik yolları infeksiyalarının səbəb olduğu xaya ağrılarında rast gəlinir. Bu simptomlar bakteriyaların reproduktiv sistemə yayılması ilə əlaqələndirilir və xüsusilə epididimit kimi hallarda baş verir.
Qasıq və ya qarın nahiyəsində ağrı: Xayalarda hiss edilən ağrı bəzən qarın və ya qasıq nahiyəsinə yayıla bilər. Qasıq nahiyəsində cəmləşən bu ağrı xüsusilə yırtıqlarda daha çox müşahidə olunur. Yırtıq meydana gəldiyi zaman qarın boşluğunda olan orqanlar qasıq nahiyəsinə doğru çıxır, xayalara təzyiq yaradır və bu da qasıq nahiyəsində aydın ağrı hissi yaradır.
Xaya ağrılarının müalicəsi ağrının səbəbi, şiddəti və müddətindən asılı olaraq müxtəlif üsullarla tətbiq edilir. Ümumiyyətlə, müalicəni iki əsas başlıq altında araşdırmaq olar: tibbi müalicə və cərrahi müdaxilə. Hansı müalicə üsulunun tətbiq ediləcəyinə həkim ağrının mənbəyini təyin etmək üçün aparılan analizlər və müayinələr nəticəsində qərar verir.
Tibbi müalicə. Xaya ağrılarının ən çox rast gəlinən səbəblərindən biri infeksiyalardır və belə hallarda tibbi müalicəyə üstünlük verilir. Antibiotiklər xüsusilə epididimit və ya orxit kimi bakterial infeksiyalarda geniş istifadə olunur. Bu dərmanlar iltihabı azaltmaqla infeksiyanı və ağrıları aradan qaldırır. Viral infeksiyalarda ümumiyyətlə istirahət, soyuq kompres tətbiqləri və dəstəkləyici müalicələrdən istifadə edilir. Tibbi müalicə zamanı xəstəyə çoxlu maye içmək və ağır fiziki fəaliyyətlərdən uzaq durmaq tövsiyə olunur.
Cərrahi müdaxilə. Bəzi xaya ağrılarında cərrahi müdaxilə tələb olunur. Xüsusilə xayaların burulması kimi vəziyyətlər təcili cərrahi müdaxilə tələb edir. Bu zaman xayaya qan axını kəsildiyi üçün sürətli müdaxilə ilə xaya öz yerinə qaytarılır və qan axını bərpa olunur. Gecikmə halında xaya itkisi riski ola bilər. Varikosel kimi hallarda genişlənmiş damarlar cərrahi yolla bağlanır və ya çıxarılır ki, bu da xayalara təzyiqi azaldaraq ağrıları aradan qaldırır. Qasıq yırtığından yaranan ağrılar üçün də cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər. Bu zaman yırtıq toxuma düzəldilir və xayalara olan təzyiq azalır.
Cərrahi müdaxilələr qalıcı həll yolu təqdim edərək xəstənin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırır. Ancaq hansı müalicə metodunun tətbiq olunmasından asılı olmayaraq xaya ağrılarının səbəbini müəyyən etmək və düzgün müalicə almaq üçün həkim nəzarəti altında hərəkət etmək vacibdir.
Xaya ağrısı təkcə xayalarda hiss olunan ağrılarla məhdudlaşmır, müxtəlif əlavə əlamətlərlə də özünü göstərən bir xəstəlikdir. Ağrı kəskin və ya xroniki ola bilər və adətən əsas səbəbdən asılı olaraq müxtəlif simptomlarla baş verir. Bu simptomlar diaqnostik proses zamanı xəstəliyin mənbəyini müəyyən etməyə kömək edir. Xaya ağrısının dəqiq qiymətləndirilməsi daha ciddi vəziyyətlərin qarşısını almaq üçün vacibdir. Ağrı ilə müşayiət olunan ümumi simptomlara aşağıdakılar daxildir:
Şişkinlik və qızartı: Xayalarda şişlik və qızartı xüsusilə infeksiya hallarında baş verən ümumi simptomlardır. Epididimit kimi infeksiya hallarında epididimis iltihablanır və xayalarda şişlik meydana gəlir. Şişkinlik və qızartı xayada qan axınının kəsilməsi ilə şişkinliyin sürətlə artdığı xayaların burulması kimi hallarda da rastlanan bir haldır.
Ürəkbulanma və Qusma: Bəzi hallarda, xüsusən də xayaların burulması kimi fövqəladə hallarda ürəkbulanma və qusma ilə birlikdə xaya ağrısı da meydana gəlir. Belə əlavə simptomlar ağrının şiddətini və bədənin bu vəziyyətə reaksiyasını göstərir.
Qızdırma və titrəmə: İnfeksiyanın səbəb olduğu xaya ağrılarında qızdırma və titrəmə tez-tez baş verir. Orxit və ya epididimit kimi iltihablı şəraitdə orqanizmdə infeksiyaya cavab olaraq hərarət yüksəlir. Bu simptomlar həmçinin infeksiyanın bədənin digər hissələrinə yayılma riskini də göstərə bilər, bu halda təcili müdaxilə tələb olunur.
İdrar zamanı yanma və ağrı: Xayalarda ağrı ilə yanaşı sidik ifrazı zamanı yanma və ya ağrı xüsusilə cinsi yolla yoluxan infeksiyalar və ya sidik yolları infeksiyalarının səbəb olduğu xaya ağrılarında rast gəlinir. Bu simptomlar bakteriyaların reproduktiv sistemə yayılması ilə əlaqələndirilir və xüsusilə epididimit kimi hallarda baş verir.
Qasıq və ya qarın nahiyəsində ağrı: Xayalarda hiss edilən ağrı bəzən qarın və ya qasıq nahiyəsinə yayıla bilər. Qasıq nahiyəsində cəmləşən bu ağrı xüsusilə yırtıqlarda daha çox müşahidə olunur. Yırtıq meydana gəldiyi zaman qarın boşluğunda olan orqanlar qasıq nahiyəsinə doğru çıxır, xayalara təzyiq yaradır və bu da qasıq nahiyəsində aydın ağrı hissi yaradır.
Xaya ağrılarının müalicəsi ağrının səbəbi, şiddəti və müddətindən asılı olaraq müxtəlif üsullarla tətbiq edilir. Ümumiyyətlə, müalicəni iki əsas başlıq altında araşdırmaq olar: tibbi müalicə və cərrahi müdaxilə. Hansı müalicə üsulunun tətbiq ediləcəyinə həkim ağrının mənbəyini təyin etmək üçün aparılan analizlər və müayinələr nəticəsində qərar verir.
Tibbi müalicə. Xaya ağrılarının ən çox rast gəlinən səbəblərindən biri infeksiyalardır və belə hallarda tibbi müalicəyə üstünlük verilir. Antibiotiklər xüsusilə epididimit və ya orxit kimi bakterial infeksiyalarda geniş istifadə olunur. Bu dərmanlar iltihabı azaltmaqla infeksiyanı və ağrıları aradan qaldırır. Viral infeksiyalarda ümumiyyətlə istirahət, soyuq kompres tətbiqləri və dəstəkləyici müalicələrdən istifadə edilir. Tibbi müalicə zamanı xəstəyə çoxlu maye içmək və ağır fiziki fəaliyyətlərdən uzaq durmaq tövsiyə olunur.
Cərrahi müdaxilə. Bəzi xaya ağrılarında cərrahi müdaxilə tələb olunur. Xüsusilə xayaların burulması kimi vəziyyətlər təcili cərrahi müdaxilə tələb edir. Bu zaman xayaya qan axını kəsildiyi üçün sürətli müdaxilə ilə xaya öz yerinə qaytarılır və qan axını bərpa olunur. Gecikmə halında xaya itkisi riski ola bilər. Varikosel kimi hallarda genişlənmiş damarlar cərrahi yolla bağlanır və ya çıxarılır ki, bu da xayalara təzyiqi azaldaraq ağrıları aradan qaldırır. Qasıq yırtığından yaranan ağrılar üçün də cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər. Bu zaman yırtıq toxuma düzəldilir və xayalara olan təzyiq azalır.
Cərrahi müdaxilələr qalıcı həll yolu təqdim edərək xəstənin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırır. Ancaq hansı müalicə metodunun tətbiq olunmasından asılı olmayaraq xaya ağrılarının səbəbini müəyyən etmək və düzgün müalicə almaq üçün həkim nəzarəti altında hərəkət etmək vacibdir.
Müayinə üçün həkimə ehtiyacınız var?
