Rinoplastikadan sonra sağalma prosesi əməliyyatın müvəffəqiyyəti və qalıcı nəticələri baxımından cərrahi müdaxilə qədər əhəmiyyətlidir. Bu müddət ərzində həkimin tövsiyələrinə tam əməl etmək həm estetik, həm də funksional olaraq istədiyiniz nəticəni əldə etməyə kömək edəcək. Əməliyyatdan sonrakı dövrdə müntəzəm müayinələr burun nahiyəsinin sağalma prosesini izləmək və mümkün fəsadların əvvəlcədən aşkar edilməsində mühüm rol oynayır.
Burun əməliyyatından sonra bir sıra qaydalar var ki, bunlara mütləq şəkildə əməl edilməlidir. Əks halda əməliyyadan sonra sağalma prosesi uzana, gözlənilən nəticəni almaq çətinləşə bilər.
Tibbdə rinoplastika kimi tanınan bu əməliyyat burnun formasını və funksiyalarını düzəltmək üçün edilən cərrahi əməliyyatdır. Rinoplastika burun ölçüsünün kiçildilməsi və ya böyüdülməsi, burun çəpərinin düzəldilməsi, burun ucunun formalaşdırılması və burun dəliklərinin daraldılması kimi müxtəlif düzəlişləri əhatə edir.
Rinoplastikaya ümumiyyətlə estetik qayğılar üçün üstünlük verilsə də, sağlamlıq baxımından əhəmiyyətli faydalar da təmin edir. Burun üzün mərkəzi elementi olduğundan forma və nisbətdəki dəyişikliklər ümumi üzün görünüşünə böyük təsir göstərir.
Funksional məqsədlə edilən rinoplastika tənəffüs problemlərini həll etmək məqsədi daşıyır. Burundakı çəpər əyriliyi, poliplər və ya burun keçidini bağlayan digər struktur pozğunluqları insanın rahat nəfəs almasına mane olur. Belə hallarda rinoplastika həm burnun görünüşünü düzəldir, həm də tənəffüs funksiyalarını yaxşılaşdırır. Beləliklə, həm estetik, həm də funksional qazanc əldə edilir.
Qeyd etdiyimiz kimi, rinoplastika həm estetik, həm də funksional nəticə əldə etmək üçün həyata keçirilən incə cərrahi əməliyyatdır. Uğurlu nəticə üçün əməliyyatdan sonrakı bərpa prosesi ən azı əməliyyat qədər vacibdir. Bu proses zamanı həkimin tövsiyələrinə əməl etmək və diqqətli olmaq fəsadların qarşısının alınmasını və arzu olunan nəticələrin əldə olunmasını təmin edir. Rinoplastikadan sonra nəzərə alınmalı əsas qaydalar bunlardır:
Nazal tamponları və gipsi qorumaq. Rinoplastika əməliyyatından sonra nazal tamponlar, yəni burun tamponları və gipslər burnun formasının qorunmasında və sağalma prosesinin dəstəklənməsində mühüm rol oynayır. Burun tamponları ümumiyyətlə burun içərisində toxumaların şişməsi və qanaxmalarını azaltmaq üçün istifadə olunur. Gipslər burnun yeni formasını düzəltməyə kömək edir. Əməliyyatdan sonrakı ilk həftədə burun tamponlarına və gipslərinə qulluq çox vacibdir. Həkiminizin tövsiyə etdiyi kimi, üzünüzü yuyarkən tampon və plasterlərin nəmlənməsinin qarşısını almaq üçün diqqətli olmaq lazımdır. Bunun əvəzinə üz təmizliyi üçün nəm parça istifadə etmək daha təhlükəsizdir. Bundan əlavə, burun nahiyəsinə birbaşa toxunmaq və ya təzyiq etməkdən çəkinmək lazımdır. Gigiyena baxımından burun içindəki qurumuş qan və seliyi təmizləmək üçün həkimin tövsiyə etdiyi burun spreyləri və məhlullardan istifadə etmək olar. Ancaq bu zaman tamponların zədələnməməsinə diqqət yetirilməlidir. Həkiminizin təyin etdiyi tarixlərdə tamponların və gipslərin çıxarılması sağlam bərpa üçün kritik bir mərhələdir.
Yatarkən diqqətli olmaq. Burun nahiyəsinə təzyiqi azaltmaq və burun nahiyəsinə təzyiqi azaltmaq üçün əməliyyatdan sonrakı yuxu vəziyyəti böyük əhəmiyyət kəsb edir. Yanlış yuxu mövqeləri burnun yeni formasına zərər verə və sağalma prosesinə mənfi təsir göstərə bilər. Qarın üstə yatmaq buruna birbaşa təzyiq göstərərək sağalma prosesinə mənfi təsir göstərəcəkdir. Bu vəziyyətdə yatmaq burun sümüyünün və qığırdaqların deformasiyasına səbəb ola bilər. Başınız hündürdə yatmaq burun nahiyəsində şişkinliyi azaltmağa kömək edir. Bunun üçün iki və ya daha çox yastıqdan istifadə edərək başınızı bir qədər yuxarıda saxlamaq məsləhətdir. Bu vəziyyətdə yatmaq həm də qan dövranını tənzimləyərək sağalma prosesini sürətləndirir. Əməliyyatdan sonrakı ilk bir neçə həftə ərzində sözügedən vəziyyətdə yatmaq mütləqdir.
Fiziki fəaliyyətlərdən uzaq durmaq. Burnun yeni formasını qorumaq və fəsadların qarşısını almaq üçün əməliyyatdan sonrakı dövrdə fiziki fəaliyyət məhdudlaşdırılmalıdır. Xüsusilə ağır idman və əyilmə kimi fəaliyyətlər sağalma prosesinə mənfi təsir göstərə bilər. Belə ki, qaçış, ağırlıq qaldırma, yoqa kimi sıx fiziki fəaliyyətlər burun nahiyəsində təzyiqə səbəb ola bilər. Bu, qan təzyiqini qaldırır və qanaxma riskini artırır. Bundan əlavə, bu cür fəaliyyətlər zamanı burun nahiyəsinə zərbə almaq riski də yaranır.
Burun bölgəsini zərbələrdən qorumaq. Rinoplastikadan sonra burun nahiyəsi xarici təsirlərə çox həssas olur. Buna görə də burun bölgəsini gündəlik həyatda təsirlərdən qorumaq üçün əlavə diqqət yetirilməlidir. İctimai nəqliyyatdan istifadə edərkən və ya insanların sıx olduğu mühitlərdə diqqətli olmaq lazımdır. İnsanlarla toqquşma riski olan vəziyyətlərdə üzünüzü qoruyacaq şəkildə hərəkət etmək vacibdir. Bundan əlavə, kiçik uşaqların və ya ev heyvanlarının qəfil hərəkətləri nəticəsində baş verə biləcək təsirlərin qarşısını almaq üçün ehtiyatlı olmaq lazımdır.
Eynəkdən istifadə edərkən diqqətli olmaq. Rinoplastikadan sonra diqqət edilməli olan digər vacib məsələ eynək istifadəsidir. Əməliyyatdan sonrakı dövrdə burun sümükləri və toxumaları hələ tam sağalmadığı üçün eynəklərin burunda yaratdığı təzyiq deformasiyalara səbəb ola bilər. Belə ki, eynəklər burun sümüyü və qığırdaqlara təzyiq göstərərək yeni formanın pozulmasına səbəb olur. Əməliyyatdan sonrakı sağalma dövründə bu təzyiq burunda çapıqların və ya qığırdaq quruluşunun yerdəyişməsi ilə nəticələnir. Buna görə də sağalma tamamlanana qədər eynək əvəzinə kontakt linzalardan istifadə etmək tövsiyə olunur. Eynək istifadəsi məcburidirsə, buruna təzyiq etməyən xüsusi dəstəkləyici cihazlara üstünlük verilməlidir. Həkiminiz sizə eynəkdən istifadə üçün uyğun vaxt və üsullar barədə məlumat verəcəkdir.
Birbaşa günəş işığından çəkinmək. Rinoplastikadan sonra dəri və burun toxumaları günəş işığına daha həssas olur. Buna görə də əməliyyatdan sonrakı bərpa prosesində birbaşa günəş işığından qorunmaq vacibdir. Bəzi hallarda günəş şüaları rinoplastikadan sonra dəri rənginin dəyişməsinə və çapıq əmələ gəlməsinə səbəb olur. Xüsusilə burun nahiyəsində yeni toxumaların zədələnməsinin və sağalma prosesinin uzanmasının qarşısını almaq üçün günəş işığından qorunmaq lazımdır. Günəş kremindən istifadə etmək, çölə çıxarkən papaq taxmaq, kölgədə qalmaq bu dövrdə alına biləcək sadə, lakin təsirli tədbirlərdir. Bundan əlavə, solaryumlar kimi süni UV şüalarına məruz qalmamaq lazımdır.
Qidalanmaya diqqət etmək. Rinoplastikadan sonra sağalma prosesində qidalanma və su qəbulu toxumaların bərpası və bədənin ümumi sağlamlığının qorunması baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Sağlam qidalanma əməliyyatdan sonra bədənin ehtiyac duyduğu vitamin və mineralları təmin edərək sağalma prosesini sürətləndirir. Eyni şəkildə, kifayət qədər su qəbulu bədəndə hüceyrə yenilənməsini dəstəkləyir və şişkinliyin azalmasına kömək edir. Əməliyyatdan sonrakı dövrdə zülal, vitamin C, A və sink kimi qida maddələri sağalma prosesində mühüm rol oynayır. Zülal toxuma bərpası və yeni hüceyrələrin meydana gəlməsi üçün lazımdır. Buna görə də toyuq, balıq, yumurta və paxlalılar kimi zülalla zəngin qidaların istifadəsi məsləhət görülür. Vitamin C kollagen istehsalını artırır, yaraların daha sürətli sağalmasına imkan verir. Portağal, kivi, çiyələk və brokoli kimi qidalar C vitamini ilə zəngindir. A vitamini immunitet sistemini gücləndirir və infeksiya riskini azaldır. Kök, şirin kartof və ispanaq kimi qidalar bu vitamini təmin edir. Sink yaraların sağalmasını sürətləndirir və toxumaların güclənməsinə kömək edir. Qırmızı ət, balıq və balqabaq tumları zəngin sink qaynaqlarıdır. Əməliyyatdan sonrakı dövrdə su qəbulu orqanizmin toksinlərdən təmizlənməsini və hüceyrələrin yenilənməsini dəstəkləyir. Gündəlik su ehtiyacı insanın çəkisinə və fəaliyyətinə görə dəyişsə də, ümumiyyətlə gündə 8-10 stəkan su içmək məsləhət görülür. Bundan əlavə, bitki çayları və təzə meyvə şirələri maye ehtiyaclarını ödəmək üçün yaxşı alternativdir.
Rinoplastikadan sonra uğurlu bərpa prosesi və qənaətbəxş nəticələr əldə etmək üçün həkimin tövsiyələrinə tam əməl etmək çox vacibdir. Rinoplastika üzün görünüşünü əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdirən incə əməliyyat olduğundan əməliyyatdan sonrakı dövrdə ehtiyatlı olmaq lazımdır. Bu müddət ərzində həkim tərəfindən tövsiyə olunan yoxlamalar, profilaktik tədbirlər və xüsusi qayğı tədbirləri sağalmanı sürətləndirir və ağırlaşma riskini azaldır.
Əməliyyatdan sonra müəyyən aralıqlarla həkim müayinəsi sağalma prosesinin düzgün getməsini təmin edir. İlk günlərdə burun nahiyəsində şişlik, göyərmə kimi simptomların olması normaldır. Lakin bu əlamətlər normal hədləri aşarsa, bu, infeksiya və ya qanaxma kimi ağırlaşmaların əlaməti ola bilər. Müntəzəm müayinələr zamanı həkim bu simptomları qiymətləndirəcək və lazım olduqda müdaxilə edəcək.
Adətən ilk həftə, birinci ay və üçüncü ayda edilən müayinələr burun formasının düzgün qurulmasına və düzgün sağalma prosesinə kömək edir. Həkim sağalma prosesinin gedişindən asılı olaraq əlavə tədbirlər və ya yeni müalicə üsulları tövsiyə edə bilər. Bu yoxlamalar həm də xəstəyə hər hansı narahatlığı aradan qaldırmaq və proseslə bağlı suallar vermək üçün mühüm imkan yaradır.
Əməliyyatdan sonrakı dövrdə həkim tərəfindən tövsiyə olunan qulluq qaydalarına əməl edilməməsi sağalma prosesinə mənfi təsir göstərə bilər. Məsələn, burun nahiyəsini zərbələrdən qorumaq, düzgün yuxu vəziyyətində yatmaq və ağır fiziki fəaliyyətlərdən qaçınmaq kimi tövsiyələr burnun yeni formasını saxlamaq və deformasiyaların qarşısını almaq üçün vacibdir. Eynilə, tamponlar, tikişlər və ya gipslər üçün qulluq təlimatlarına əməl etmək infeksiya riskini minimuma endirir.
Həkimin tövsiyə etdiyi dərmanların müntəzəm istifadəsi burunda şişkinlik və ağrıları azaltmağa kömək edir və infeksiya riskindən qoruyur. Rinoplastika əməliyyatından sonra bəzi xəstələrə eynəkdən istifadəni dayandırmaq tövsiyə olunur, çünki eynək burun sümüyünü sıxaraq yeni formanın deformasiyasına səbəb ola bilər. Odur ki, burun əməliyyatından sonra həkiminizin tövsiyələrinə əməl edərək qeyd edilən aralıqlarda müayinələrdə iştirak edin.
Sünnət tarix boyu həm dini, həm də tibbi əhəmiyyət kəsb edən bir əməl olmuşdur. İslam və Yəhudilik kimi dinlərdə daha çox dini bir tələb olaraq yerinə yetirilsə də, sağlamlıq baxımından faydaları səbəbiylə bir çox mədəniyyətdə də tətbiq edilir. Sünnət oğlan uşaqlarında doğuşdan qısa müddət sonra və ya sonrakı yaşlarda cinsiyyət orqanının ucundakı dəri (prepus) təbəqəsinin cərrahi yolla çıxarılması prosesidir. Tibbi baxımdan sünnət sidik yolları infeksiyalarının qarşısının alınması, gigiyena qaydalarına riayət edilməsi və bəzi cinsi yolla keçən xəstəliklərin riskinin azaldılması kimi faydalara malikdir. Dini və mədəni bir mərasim kimi sünnət fərdi və ailə üçün mühüm sosial mərhələdir.
EÇS (Erythrocyte Sedimentation Rate), yəni Eritrositlərin Çökmə Sürəti qırmızı qan hüceyrələrinin (eritrositlərin) bir saat ərzində nə qədər tez çökməsini ölçən qan testidir. Bədəndə iltihab olduqda bu hüceyrələr daha tez dağılır. EÇS testi infeksiyalar, iltihablı xəstəliklər və ya immun sistem pozğunluqları kimi şərtləri müəyyən etməyə kömək edir. 
Müayinə üçün həkimə ehtiyacınız var?
